Wczoraj (23 maja 2024 roku) ASR dr Przemysław Jadłowski jako przedstawiciel VOTUM wziął udział w posiedzeniu Komisji Ustawodawczej Senatu poświęconej projektowi zmiany Konstytucji RP w zakresie przepisów dotyczących Trybunału Konstytucyjnego.
Zasadniczo popieramy działania zmierzające do naprawy sposobu funkcjonowania TK, zmiana Konstytucji wydaje się być do tego jedynym efektywnym i zgodnym z prawem rozwiązaniem.
Nie zgłaszamy zasadniczych zastrzeżeń do wpisania do Konstytucji prawa sądów do rozproszonej kontroli konstytucyjności (art. 193), przy czym uważamy, że zaproponowane rozwiązanie jest o tyle wadliwe, że czyni z kontroli rozproszonej zasadę, a z pytań do TK wyjątek. Nadto, sposób sformułowania proponowanego art. 193 in fine, zakładający, że sąd może się zwrócić do TK tylko wtedy, gdy kontrola rozproszona jest niewystarczająca stanowi dodatkowy wymóg pytania prawnego i może skutkować umarzaniem postępowań przez TK, jeśli uzna, że kontrola rozproszona jest wystarczająca – a trudno ustalić jak sąd miałby w uzasadnieniu wykazać, że wystarczająca nie jest.
Projekt pomija kwestię sędziów dublerów, ale odnosi się do niej niebezpośrednio, uznając (w art. 2 ust. 3), że trzej sędziowie, od których Prezydent RP nie odebrał ślubowania są sędziami TK. Może to wywołać negatywne konsekwencje w zakresie spraw rozpoznawanych od 2015 roku w NSA przez prof. Hausera; nie można być jednocześnie sędzią TK i NSA, a dotychczas NSA oddalał wnioski o jego wyłączenie wskazując, że nie jest STK. Jeśli w ustawie konstytucyjnej przesądzimy, że jest, będzie ryzyko wznowienia wszystkich postępowań z jego udziałem.
Projekt nie przewiduje żadnego mechanizmu obronnego na wypadek sytuacji, gdy Prezydent RP ponownie odmówi odebrania ślubowania, przeciwnie, w art. 3 przewiduje ślubowanie przez Prezydentem jako element procedury wyboru. Należałoby wprowadzić rozwiązanie, które będzie uniemożliwiać Prezydentowi zablokowanie kandydata przez odmowę przyjęcia ślubowania. Rozwiązaniem może być rezygnacja ze ślubowania w ogóle albo przyjęcie, że sędzia TK składa ślubowanie przez Sejmem/Marszałkiem Sejmu.
Pełne wystąpienie Przemka znajdziecie poniżej: